اثرات زیان بارمکیدن انگشت روی دندان کودکان
مکیدن انگشت، انگشت شصت، پستانک یا اسباب‌بازی برای نوزادان طبیعی و عادی است. مکیدن اشیا به نوزادان احساس امنیت و راحتی می‌دهد اما اگر مکیدن شصت پس از ۵ سالگی و در زمانی که دندان‌های دائمی نوزاد رشد کرده‌اند ادامه یابد ممکن است مشکلات دندانی برای وی ایجاد شود. متناسب با تناوب، شدت و طول مدت زمان مکیدن انگشت، دندان‌ها به بیرون کشیده شده و باعث ایجاد اوربایت می‌شوند. همچنین ممکن است کودک در تلفظ کلمات نیز دچار مشکل شود. به علاوه، فک‌های بالا و پایین ممکن است جابجا شده و دچار انحراف فک شود.
ویژگی‌های مکیدن انگشت شصت در نوزادان
مدت
قبل از ۵ سالگی معمولاً شکل‌گیری فک با مشکلی مواجه نمی‌شود اگر چه شما باید به مرتب درآمدن دندان‌های جلویی توجه داشته باشید. متخصص ارتودنسی معمولاً قبل از این سن برای متوقف کردن مکیدن انگشت شصت تلاشی نمی‌کند. پس از ۵ و ۶ سالگی، شکل فک ممکن است در اثر مکیدن انگشت تغییر یابد بنابراین شما در این زمان باید کاری انجام دهد.
شدت
برخی کودکان انگشت شصت خود را محکم‌تر از بقیه می‌مکند که ممکن است باعث آسیب‌دیدگی فک شود. برخی دیگر از کودکان نیز تا زمان نوجوانی این کار را ادامه می‌دهند بدون این که محل یا ساختار فک آنها تغییر یابد.
تناوب
اگر نوزاد کمتر از یک ساعت در روز انگشت خود را بمکد یا انگشتان خود را در هنگام شب نمکد حتی پس از سن ۵ سالگی نیز مشکلی برای وی پیش نخواهد آمد. به هر حال، اگر کودک تمام شب انگشت خود را در این سنین بمکد باید برخی اقدامات برای رفع این عادت او انجام شود.
میکدن انگشت چگونه بر دندان‌های کودکان تأثیر می‌گذارد؟
پس از رشد دندان‌های دائمی، مکیدن انگشت شصت ممکن است در رشد صحیح دهان و تراز و مرتب درآمدن دندان‌ها تأثیر بگذارد. همچنین ادامه این کار ممکن است بر کام دهان نیز تأثیر بگذارد.
شدت مکیدن انگشت یک عامل تعیین‌کننده در بروز مشکلات دندانی است. اگر کودک انگشت شصت خود را به صورت غیرفعال در دهان خود قرار دهد احتمال بروز مشکل کمتر از زمانی است که به شدت انگشت خود را می‌مکد. برخی مکیدن‌های شدید ممکن است در رشد دندان‌های شیری کودک نیز اختلال ایجاد کنند.
مشکلات دندانی ناشی از مکیدن انگشت در کودکان
مشکلات شایع ناشی از مکیدن انگشت شصت در نوزادان و کودکان عبارتند از:
جلو آمدن دندان‌های بالایی جلویی
این یک مشکل ساده در رشد دندان‌ها است و باعث می‌شود که دندان‌های ثنایا به سمت جلو کشیده شوند (اور بایت). معمولاً شکل‌گیری فک نیز تحت تأثیر قرار گرفته و فک و دندان‌های بالایی نسبت به بقیه صورت جلوتر قرار می‌گیرند.
عقب رفتن دندان‌های جلوی پایینی
فشار ناشی از نیروی انگشت شصت باعث می‌شود که دندان‌های ثنایای پایین به سمت زبان جابجا شوند و باعث ایجاد آندربایت شوند.
اپن بایت
در اپن بایت زمانی که دندان‌های عقبی روی هم قرار می‌گیرند، دندان‌های جلوی پایینی و بالایی به هم نمی‌رسند. شکل اپن بایت و فاصله ایجاد شده بین دندان‌های بالا و پایین دقیقاً با انگشت یا شصت کودک تطابق دارد.
کراس بایت
در عارضه کراس بایت، فک بالا با فک پایین مطابقت ندراند بنابراین دندان‌های بالا و پایین به درستی با هم جفت نمی‌شوند. به نظر می‌رسد این عارضه به دلیل خم شدن عضلات گونه در هنگام مکیدن انگشت به وجود می‌آید.
چگونه می‌توان مکیدن انگشت را در نوزادان متوقف کرد؟
به یاد داشته باشید که بیشتر کودکان عادت مکیدن انگشت را در سنین بین ۲ تا ۴ سالگی ترک می‌کنند بنابراین اولین اقدامی که شما می‌توانید انجام دهید این است که از این عادت چشم‌پوشی کنید. مکیدن پستانک معمولاً سریع‌تر از مکیدن انگشت ترک می‌شود. اگر به نظر می‌رسد که کودک شما قادر به ترک این عادت نیست، تقویت مثبت بهتر از منفی جواب می‌دهد (به طور مثال یک ماده تلخ روی انگشت شصت او بمالید). در اینجا به برخی از اقداماتی که می‌توانید به این منظور انجام دهید اشاره می‌کنیم:
تشویق و جایزه
برای کودک خود توضیح دهید که چرا نباید انگشت شصت خود را بمکد و در صورتی که این کار را انجام ندهد برای او جایزه‌ای تعیین کنید. البته این جایزه نباید چیز شیرینی باشد که به دندان‌های او آسیب برساند! استیکر یا انجام فعالیت‌هایی که او از آنها لذت می‌برد می‌تواند گزینه‌های خوبی باشند. همیشه زمانی که می‌بیند انگشت کودک در دهانش است به جای این که او را بترسانید به آرامی به وی یادآوری کنید و در صورتی که این کار را ترک کرد به او جایزه بدهید.
محرک‌ها را شناسایی کنید
اگر کودک شما به دلیل استرس، انگشت خود را می‌مکد، مسئله اصلی را شناسایی کنید و روش راحتی برای متوقف کردن او بیابید مثلاً او را بغل کنید و به او قوت قلب بدهید. شما می‌توانید به او یک اسباب‌بازی یا بالش بدهید تا آن را فشار دهد.
یادآوری مهربانانه و با ملایمت
اگر کودک شما بی‌اختیار انگشت خود را می‌مکد به جای این که او را متوجه این کار کنید به آرامی او را از این کار بازدارید. او را نترسانید، وی را سرزنش نکنید و عصبانی نشوید. برای جلوگیری از خجل شدن او در برابر دیگران شما باید با برخی نشانه‌ها و علائم دست یا به صورت خصوصی به او یادآوری کنید که انگشتش را از دهان خارج کند.
درمان مشکلات دندانی ناشی از مکیدن انگشت
ارتودنسی
معمولاً به‌هم‌ریختگی دندان‌ها زمانی که کودک مکیدن انگشت خود را متوقف می‌کند برطرف می‌شود اما اگر مکیدن انگشت ادامه یابد، احتمال نیاز به انجام اقدامات ارتودنسی برای اصلاح مشکلات دندانی اجتناب‌ناپذیر می‌شود.
مکیدن طولانی مدت انگشت باعث می‌شود که دندان‌های دائمی دچار بدشکلی‌هایی نظیر نامرتب بودن و شلوغ بودن دندان و یا مشکلاتی در بایت شود. ممکن است کودک در تکلم نیز دچار اختلال شده یا مشکلاتی در بلعیدن پیدا کند. غالباً در طول دوره رشد کف بینی نیز به طور عمودی رو به پایین افتاده و دچار مشکل می‌شود و در نتیجه مسیر عبور هوا در بینی باریک شده و کام نیز به سمت بالا کشیده می‌شود. با وجود احتمال ابتلا به این مشکلات، مراجعه به دندانپزشک می‌تواند به شما در درمان مشکلات ناشی از مکیدن انگشت کمک کند.
محافظ انگشت برای پیشگیری از مکیدن انگشت
برخی انواع محافظ‌های پلاستیکی وجود دارد که در انگشت یا دهان کودک قرار داده می‌شود و از مکیدن انگشت پیشگیری می‌کند. ابزاری که به آن اسپلینت اورژن تراپی گفته می‌شود، یک استوانه پلاستیکی است که روی انگشت شصت کودک قرار داده می‌شود. کودک نمی‌تواند این استوانه را از روی دست خود بردارد و به اندازه‌ای بزرگ است که نمی‌توان با وجود آن، انگشت شصت را به راحتی در دهان قرار داد. دندانپزشک اطفال همچنین ممکن است استفاده از گاردهایی که در هان قرار می‌گیرند را توصیه کند. این نوع محافظ‌ها انگشت را با فاصله از کام نگه می‌دارد و کودک قادر به مکیدن نخواهد بود. همچنین یادآوری می‌شود که اولین نوع محافظ برای پیشگیری از مکیدن انگشت توسط کودک دستکش‌ها یا دستکش‌های دو تکه (دستکش‌هایی که یک قسمت برای شصت و یک قسمت برای بقیه انگشت‌ها دارند) است که دور انگشت کودک را گرفته و ورود آن را به دهان برای وی دشوار می‌کنند.
