عکس opg، رادیولوژی و رادیوگرافی دیجیتال دندان، فک و صورت
عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس یک ابزار تشخیصی کارآمد برای کمک به دندانپزشک برای تشخیص آسیب‌هایی است که به وسیله‌ی معاینه‌ی معمولی قابل تشخیص نیستند. دفعات انجام این عکسبرداری به وضعیت سلامت دهان و دندان، سن، خطر ابتلا به بیماری‌ها و هرگونه علامت یا نشانه از وجود بیماری‌های دهان و دندان بستگی خواهد داشت. برای مثال، ازآنجایی‌که فک و دندان‌های کودکان در مرحله‌ی رشد قرار دارد و خطر ایجاد پوسیدگی دندان نیز این گروه سنی را بیشتر تهدید می‌کند، عکس‌برداری‌های بیشتری برای آن‌ها لازم خواهد بود. دندانپزشک سوابق شما را بررسی کرده و پس از انجام معاینه‌ی فیزیکی تصمیم می‌گیرد که آیا به عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس نیاز دارید یا خیر.
رادیوگرافی دندان چیست؟
رادیوگرافی OPG به عکس‌هایی گفته می‌شود که از دندان‌ها، استخوان‌ها و بافت‌های نرم اطراف آن‌ها گرفته شده است و از آن‌ها برای پیدا کردن مشکلات مربوط به دندان‌ها، دهان و فک استفاده می‌شود. عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس، پوسیدگی‌های دندان ، ساختارهای دندانی نهفته (مانند دندان عقل) و تحلیل استخوان‌ها که با معاینه‌ی معمولی قابل تشخیص نیستند را مشخص می‌کند. این عکس‌برداری‌ها ممکن است پس از انجام درمان‌های مختلف بر روی دندان نیز برای تحت نظر گرفتن روند درمان لازم باشند.
مزایا
- تشخیص مشکلاتی در دهان مثل پوسیدگی دندان ، آسیب به استخوان‌های نگه‌دارنده‌ی دندان و آسیب به خود دندان‌ها (مثل شکستگی ریشه‌ی دندان ). رادیولوژی دندان معمولاً برای تشخیص زودهنگام این مشکلات و قبل از بروز علائم آن‌ها انجام می‌شود.
- پیدا کردن دندان‌هایی که در محل صحیح خود قرار نگرفته‌اند و یا به درستی از لثه خارج نشده‌اند. دندان‌هایی که جای کافی برای خارج شدن از لثه در اختیار ندارند را دندان غایب می گویند.
- پیدا کردن کیست‌ها ، تومورها و یا عفونت و آبسه .
- بررسی موقعیت دندان‌های دائمی در فک کودکانی که هنوز دندان‌های شیری دارند.
- برنامه‌ریزی روند درمان برای پوسیدگی‌های شدید و بزرگ، عصب‌کشی، عمل جراحی، ایمپلنت دندان و کشیدن دندان‌های سرسخت
- برنامه‌ریزی روند درمان برای مرتب کردن دندان‌ها (درمان ارتودنسی )
انواع
عکسبرداری بابت وینگ
نشان دادن دندان‌های پشتی در فک فوقانی و تحتانی در یک طرف دهان. این نوع از عکسبرداری برای تشخیص پوسیدگی بین دندان‌ها و بررسی میزان ردیف بودن دندان انجام می‌شود. این نوع رادیوگرافی همچنین می‌تواند تحلیل رفتن استخوان‌ها به هنگام وجود بیماری‌های لثه و عفونت دندان را مشخص کند.
عکسبرداری پری اپیکال
نشان دادن کامل دندان از قسمت تاج تا انتهای ریشه و استخوان‌های نگه‌دارنده‌ی دندان. از این نوع عکسبرداری با هدف پیدا کردن مشکلات زیر خط لثه و یا مشکلات فک ازجمله وجود دندان نهفته، آبسه ، کیست، تومور و تغییرات استخوانی مربوط به برخی بیماری‌های خاص استفاده می‌شود.
عکسبرداری اکلوزال
این روش عکسبرداری، سقف یا کف دهان را نشان داده و برای پیدا کردن دندان‌های نهفته و دندان‌هایی که هنوز از لثه خارج نشده‌اند، شکستگی‌های فک، شکاف کام، کیست، آبسه و یا تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد. از عکسبرداری اکلوزال برای پیدا کردن اجسام خارجی که به این ناحیه وارد شده‌اند نیز استفاده می‌شود.
عکسبرداری پانورامیک
نشان دادن نمای وسیعی از فک، دندان‌ها، سینوس‌ها، حفره‌ی بینی و مفاصل تمپورومندیبولار (فک). این نوع عکسبرداری برای تشخیص مشکلاتی مثل دندان‌های نهفته، بدشکلی‌های استخوانی، کیست، تومور، عفونت و شکستگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عکسبرداری دیجیتال اشعه‌ی ایکس
این روش عکسبرداری یکی از جدید تکنیک‌های عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس است. در این روش، فیلم معمولی اشعه‌ی ایکس با یک گیرنده‌ی الکترونیکی جایگزین شده و عکس گرفته شده مستقیماً به یک رایانه منتقل می‌شود و می‌توان آن را مشاهده، ذخیره و یا چاپ کرد. تفاوت‌ها در عکس‌های مختلفی که با استفاده از این روش در زمان‌های مختلف گرفته می‌شوند را می‌توان با استفاده از یک تکنیک خاص بر روی رایانه مشخص کرد. بدین ترتیب، کوچک‌ترین تغییرات در کمترین زمان ممکن تشخیص داده خواهند شد. در صورت استفاده‌ی مناسب از این تکنیک، میزان اشعه‌ی استفاده شده برای آن تقریباً نصف روش معمولی عکسبرداری خواهد بود.
چگونه آماده شویم؟
قبل از انجام رادیولوژی، درصورتی‌که بارداری بوده و یا احتمال بارداری شما وجود دارد به پزشک خود موضوع را اطلاع دهید. عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس تنها بر روی ناحیه‌ی دهان شما انجام می‌شود ولی در صورت باردار بودن، انجام این عکس‌برداری‌ها به تعویق انداخته می‌شود تا جنین شما در معرض اشعه قرار نگیرد. اگر انجام این عکس‌برداری‌ها ضروری باشد، یک پیش‌بند با جنس سرب بر روی شکم شما انداخته می‌شود تا جنین را در برابر اشعه‌ی ایکس محافظت کند. قبل از انجام عکسبرداری دندان خود نیاز به انجام کار دیگری نخواهید داشت.
چگونگی انجام رادیوگرافی
عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس از دندان‌ها در مطب دندانپزشک انجام می‌شود و عکس‌های گرفته شده نیز توسط دندانپزشک شما بررسی می‌شوند.
- تکنسین عکسبرداری شما را درحالی‌که بر روی صندلی نشسته‌اید با یک پیش‌بند سنگین از جنس سرب می‌پوشاند. این پیش‌بند بدن شما را در مقابل اشعه‌ی ایکس محافظت می‌کند. تکنسین می‌تواند گردن شما را نیز با استفاده از بخش گردن بند (یا محافظ تیروئید) این پیش‌بند پوشش دهد تا غده‌ی تیروئید شما در برابر اشعه‌ی ایکس محافظت شود.
- همه‌ی افراد دیگر در اتاق عکسبرداری نیز از لباس محافظ استفاده کرده و یا در پشت حفاظ مخصوصی قرار می‌گیرند.
- تکنسین عکسبرداری از شما می‌خواهد تا یک قابل کاغذی یا پلاستیکی مخصوص را گاز بگیرید. فیلم اشعه‌ی ایکس در درون این قالب قرار گرفته است. ممکن است این کار را چندین بار تکرار کنید تا از تمامی دندان‌های شما عکس گرفته شود. برخی از دستگاه‌های عکسبرداری دارای دوربین متحرکی هستند که دور سر شما چرخیده و در زاویه‌های مختلفی از دندان‌های شما عکسبرداری می‌کند.
- بهتر است قبل و بعد از انجام عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس دهان خود را بشویید.
عکسبرداری چه حسی ایجاد می‌کند؟
انجام عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس تنها چند دقیقه زمان برده و بدون درد خواهد بود. برخی از افراد ممکن است با گرفتن قالب پلاستیکی یا مقوایی در دهان، احساس تهوع پیدا کنند. تمرکز کردن بر روی یک موضوع دیگر مانند یک جسم بر روی دیوار و نفس کشیدن آرام و عمیق از طریق بینی به شما کمک می‌کند تا آرام باشید.
خطرات
میزان تشعشعات استفاده شده برای عکسبرداری از دندان‌ها کم است. ولی همیشه خطر کمی برای آسیب به سلول‌ها و بافت‌ها در اثر قرار گرفتن در معرض هرگونه اشعه وجود دارد که شامل سطح پایین تشعشعات این روش نیز می‌شود. البته خطر آسیب‌های ناشی از اشعه‌ی ایکس در مقابل مزایای بالقوه‌ی این روش بسیار کم است.
محدودیت‌ها
عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس از شما محدودیت‌هایی خواهد داشت اگر:
- اگر نتوانید ثابت بنشینید و قالب پلاستیکی یا مقوایی را در دهان خود نگه دارید.
- اگر از بریس ، نگه‌دارنده، دندان مصنوعی، بریج دندانی و پیرسینگ های بدن (گوش، زبان، لب، گونه و یا بینی) استفاده می‌کنید.
